SCANDINAVIË 2022
In 2022 hebben we van 20 juli tot en met 7 september een rondreis gemaakt door Scandinavië: via West-Zweden en Noorwegen naar de Noordkaap, naar het oosten tot aan de Russische grens, en via Fins Lapland en het binnenland van Zweden weer terug.
In 50 dagen hebben we 36 etappes gereden. Daarbij hebben we 8992 kilometer afgelegd.
DE HITTE ACHTERNA
dag 01 wo 20 juli 2022
Tilburg – Westerstede 357 km
De hittegolf trok gisteren in noordwestelijke richting over Nederland. We zullen er niet aan ontkomen: we gaan deze golf op onze sloffen inhalen.
We hebben i.v.m. de te verwachten hoge temperaturen in Noord-Duitsland twee opties in gedachten:
1. we stoppen op tijd op de camperplaats in Westerstede en zoeken daar een schaduwrijk plaatsje onder de bomen,
2. we rijden, met de airco op volle kracht, door tot in de loop van de avond, als de temperatuur weer een beetje zal zijn gezakt.
Daarom rijden we via Zwolle en Hoogeveen naar Meppen. Bij Meppen, net over de grens achter Klazienaveen, kunnen we een definitieve keuze maken: linksaf over de “31” en de “28” naar Westerstede of rechtdoor, over de “402” en de “213”, naar Cloppenburg, waar we voor de kilometers de “1” nemen naar Bremen en Hamburg.
We zijn van plan om vlak voor Meppen, in Twist, relatief goedkoop te tanken. Dat blijkt echter geen goed idee. Als wij bij het tankstation aankomen, staat er een behoorlijk lange rij met Nederlandse auto’s. We stellen het tanken daarom maar uit tot morgenvroeg.
Onze route-voorkeur gaat uit naar de Westerstede-variant. Die camperplaats bevalt ons altijd weer, en de logische vervolgroute, via het Elbe-veer van Wischhafen naar Glückstadt, vinden wij veel prettiger dan de autosnelwegen bij Bremen en Hamburg. Daarom raadplegen wij in Twist de Top-Platz-app (onze favoriet als we in Duitsland zijn) en zien in die app dat er op dat moment nog voldoende plaatsen beschikbaar zijn in Westerstede. Er is dus een redelijk grote kans, dat we daar een plaatsje in de schaduw kunnen vinden. Dus slaan we in Meppen linksaf.
We arriveren tegen vieren bij de camperplaats van Westerstede en vinden er inderdaad een prima plaatsje in de schaduw. In het begin van de avond vieren we de start van de vakantie bij het Griekse restaurant dat op het terrein van de camperplaats is gevestigd.
HET VLOT MAAR NIET
dag 02 do 21 juli 2022
Westerstede – Tinglev 304 km
Door te kiezen voor een route over Westerstede, kies je ook voor de veerdienst van Wischhafen naar Gluckstad. Dat is de enige manier om de Elbe ten noorden van Hamburg over te steken. Daarom rijden we vanuit Westerstede binnendoor, via Jade en de Wesertunnel, naar de “27” bij Bremerhafen. Iets ten noorden van Bremerhafen slaan we rechtsaf naar Bad Bederkesa en Lamstedt, waar we de “495” naar Wischhafen nemen.
Natuurlijk verwacht je enige wachttijd bij de veerdienst, ook al varen er 5 ponten, maar vandaag is de wachttijd uitzonderlijk lang. Na zo’n 15 minuten in de wachtrij te hebben stilgestaan, valt ons op dat er helemaal geen tegenliggers zijn te bespeuren. Zou de veerdienst ook “mittagsruhe” houden? Waarschijnlijk niet. Als we niet veel later worden gepasseerd door een ambulance, begint het te dagen: er is een ongeluk gebeurd en daardoor ligt de hele veerdienst plat. Het duurt uiteindelijk ruim 2 uur, voordat we aan de overkant zijn. Tijdens de overtocht valt overigens op, dat de veerboot erg langzaam vaart in de zijtak bij Wischhafen. Ook valt op, dat de volgende veerboot op de Elbe blijft wachten tot onze veerboot de zijtak heeft verlaten. Er zit dus niet zo veel vaart in de dienstregeling. Tegen het einde van onze reis zal duidelijk worden, waarom dit het geval is.
We rijden binnendoor, over de “77”, naar Rendsburg, waar we de autosnelweg naar het noorden opdraaien. Zo’n 15 kilometer voor Flensburg kondigt zich de tweede grote hindernis van de dag aan: bij de Deense grens staat een flinke file met een (door TomTom) geschatte vertraging van 40 minuten. Er wordt een alternatieve route over de “200” voorgesteld met een vertraging van “maar 25 minuten”. Uiteindelijk duurt het toch nog ruim een uur om de laatste 800 meter naar de grens af te leggen. De Deense grensbeambten willen van iedere niet-Deen het paspoort zien. Hoezo vrij verkeer van mensen en goederen in de Europese Gemeenschap?
Gelukkig is niet alles kommer en kwel vandaag. Door alle vertragingen is het oorspronkelijke doel, doorrijden naar Odense op Jutland, niet meer haalbaar. We moeten dus op zoek naar een andere plek. We staan nu op een heel erg leuke camperplaats, net over de grens, met een fraai uitzicht op een meertje.
FLINK OPGESCHOTEN
dag 03 vr 22 juli 2022
Tinglev – Våxtorp 445 km
Er is vandaag geen enkele beer op de weg, en het verkeer is niet al te druk. We kunnen dus op onze sloffen doorrijden naar Zuid-Zweden.
Onderweg “doen” we de drie grote bruggen. De brug over de Lillebælt is tolvrij. Voor de overige grote bruggen hebben we de Bro Pass (zie de toelichting aan de voet van deze pagina). Met de bijbehorende transponder achter de voorruit gaat het passeren van de tolpoortjes bij de Storebæltbrug en de Øresundbrug zonder te stoppen. De transponder geeft een enkele piep en de slagboom gaat direct open. De Zweedse douane laat het bij een vriendelijk zwaaien.
We leggen vandaag met 445 km een flinke afstand af, waarvan het laatste stuk over de E6 langs de Zweedse westkust. Voor een camping rijden we een stukje landinwaarts, want de campings aan de Zweedse westkust zijn peperduur en vaak heel erg druk. We staan nu op een prachtige natuurcamping bij het plaatsje Våxtorp.
Toelichting voor alle camperaars die over de grote bruggen rijden
De Bro Pass is eigenlijk een abonnement op de Øresundbrug dat ook kan worden gebruikt op de Storebæltbrug, bij alle tolpoorten in Noorwegen en Zweden, en bij meerdere ferries in Noorwegen (zie ook www.oresundsbron.com). Het abonnement kost in 2022 voor een camper € 44,58. Bij de eerste passage over de Øresundbrug krijg je al een korting die groter is dan de abonnementsprijs. Dat is dus snel terugverdiend. Ook op de Storebæltbrug en de Noorse tolpoortjes krijg je met de Bro Pass een flinke korting. De Noorse tolpoortjes en ferries werken overigens met kentekenherkenning en niet met de transponder,
De Øresundbrug-organisatie verzorgt de administratieve afhandeling van alle tolgelden die je verschuldigd bent (waarschijnlijk daarom krijg je korting bij de Noorse tolpoortjes). Ze brengen de bedragen in rekening op de geregistreerde creditcard.
GÖTEBORG VOORBIJ
dag 04 za 23 juli 2022
Våxtorp – Trollhättan 255 km
We rijden vandaag zo’n 250 km verder. Vanuit Våxtorp gaan we over de ‘24’ richting Mellbystrand, Daar nemen we weer de E6 in noordelijke richting. We hebben wat oponthoud in Göteborg, Daar staat vaak een file op de E6 voor de tunnel onder de Göta älv. Wij gaan vóór die tunnel rechtsaf naar de E45 en hebben daarom veel minder last van die file.
We komen rond 13:00 uur aan op de camping van Trollhättan. Morgen houden we hier, na 4 reisdagen en 1361 km, een rustdag.
DE SLUIZEN VAN TROLHÄTTAN
dag 05 zo 23 juli 2022
Trollhättan 0 km
Vandaag fietsen we naar de sluizen van Trollhättan. Deze liggen in de Göta älv, een riviertje dat zorgt voor de afvoer van het water van het Vänernmeer naar het Kattegat bij Göteborg.
In het begin van de 19e eeuw wilde Zweden een vaarweg van de Oostzee naar de Noordzee hebben, waarbij ze geen last zouden hebben van Deense interventies. Er moest immers flink tol worden betaald aan Denemarken bij passage van de Lillebælt, Storebælt en Øresund. Daarom hebben ze het Göta-kanaal gegraven van het Vänermeer naar de Oostzee (de route loopt via verschillende meren, zoals het Vätternmeer).
Om de verbinding compleet te maken, is tegelijkertijd de Göta älv tot aan het Vänernmeer bevaarbaar gemaakt. Bij Trollhättan kende de Göta älv een verzameling watervallen. Deze zijn rond 1830 vervangen door het Tollhättan-kanaal, met 11 sluizen: de 3 bovenste sluizen, de 4 middelste sluizen en de 4 onderste sluizen. Deze zijn inmiddels allemaal buiten functie gesteld na de bouw van 4 bredere en langere sluizen met een grotere schuthoogte. Dit was nodig omdat de industrie aan het Vänernmeer voor grotere schepen bereikbaar moest worden. Tijdens ons bezoek passeert een flinke boot de nieuwe sluizen. Het is de Emilia van ruim 3700 ton. Ter vergelijking: het europaschip, het grootste binnenvaartschip op de Nederlandse rivieren, is ongeveer 1550 ton.
Bij ons bezoek aan het sluizen-complex valt op, dat de oude sluisjes enerzijds worden gezien als industriële monumenten met een grote culturele waarde, anderzijds nogal worden verwaarloosd. De bovenste drie sluisjes hebben bijvoorbeeld inmiddels de status van plantenbak gekregen.
IN NOORWEGEN
dag 06 ma 25 juli 202
Trollhättan – Trøgstad 235 km
Tijdens de vorige reizen naar Noorwegen zijn we nooit naar Oslo gegaan. Dat doen we deze keer wél. Oslo kent maar één acceptabele camperplaats van waaruit je per fiets naar de stad kunt. Die plek is al in de loop van de ochtend vol. We moeten dus op betrekkelijk korte afstand van Oslo overnachten. Daarom staan we nu op een camping in Trøgstad, vlak boven Mysen. Morgen hoeven we nog maar 60 km te rijden.
Over vandaag kunnen we kort zijn: de ruitenwissers staan continu aan. Nú is het eventjes droog, bij 17°C. De route is toeristisch: de E45 tot aan Åmål, vandaar een binnendoortje naar Grinsbyn, via de E18 naar Mysen, en tenslotte een klein stukje “22”. Onderweg kruisen we twee keer het Dalsland-kanaal, ter hoogte van Håverud en bij Töckfors. In beide gevallen regent het veel te hard om uit te stappen. Wellicht komen we hier nog een keer op de terugweg
Voor Marij: een paar kilometer westelijk van Grinsbyn zien we een bord dat verwijst naar Camp Grinsby. Misschien komen we ook daar nog op de terugweg.
DIE WEERGODEN TOCH
dag 07 di 26 juli 2022
Trøgstad – Lillehammer 208 km
Het was de bedoeling om vandaag naar Oslo te gaan. Het weerbericht voor Oslo is echter verre van gunstig: regen van 13:00 tot 19:00. Dat is wellicht niet erg voor museumbezoekers, maar voor mensen die graag naar en door de stad fietsen, is dat vervelend. Daarom passen we de plannen maar aan. We rijden over de “22” naar Lillestrøm en gaan vervolgens noordwaarts over de E6 naar Lillehammer. Wellicht zien we Oslo nog op de terugweg.
We staan nu op een camping in Lillehammer. We zijn hier om twee redenen:
1. Het is vrij druk in Zuid-Noorwegen. Je moet dus op tijd op zoek naar een camping. Daarom rijden we op een dag niet meer dan 250 km. Vandaag waren het er 208.
2. We willen de Peer Gynt route rijden, een prachtige onverharde weg langs de rand van de Jotunheimen. Deze route begint iets ten noorden van Lillehammer.
Op dit moment is het nog redelijk weer in Lillehammer, met blauwe plekken tussen de wolken. Het regenweer van Oslo komt ons echter achterna en zal hier rond 17:00 arriveren.
ZONNIG LILLEHAMMER
dag 08 wo 27 juli 2022
Lillehammer 0 km
Het weer van vandaag is, zeker voor Noorse begrippen, prima te hebben: 22° en nagenoeg onbewolkt. We zijn daarom nog maar een dagje in Lillehammer gebleven.
‘s-Ochtends fietsen we langs de rivier, de Lågen, naar een shopping-mall voor wat boodschappen. In de loop van de middag fietsen we naar het centrum van de stad, waar we een terrasje pikken. Even verderop in de hoofdstraat zien we een terrasje dat ons sterk doet denken aan 2017. Na even te hebben gezocht in het foto-album van dat jaar, blijkt er in die vijf jaar, met uitzondering van het weer, niet veel te zijn veranderd.
Morgen rijden we weer verder.
PRACHTIGE LANDSCHAPPEN
dag 09 do 28 juli 2022
Lillehammer – Dalholen 183 km
Vanochtend rijden we via Follebu en Svingvoll (achtereenvolgens de Fv255 en de Fv254) naar Skei. Bij dit wintersportplaatsje, nu nagenoeg uitgestorven, begint de Peer Gynt Vegen, een onverharde weg door een prachtig landschap aan de rand van de Jotunheimen. Vooral het gedeelte tussen Skei en Gålå is heel erg mooi. Op een plek boven twee meertjes hebben we een van de mooiste cappuccino-stops van deze reis (uit een zakje, deze keer).
Na Gålå zoeken we de E6 weer op. Die volgen we een klein stukje, richting Lillehammer, om vlak voor Ringebu af te slaan naar de Fv27. Deze weg gaat dwars door de Rondane, ook al zo’n schitterend woest gebied.
Aan het einde van de Fv27, bij Folldal, rijden we nog een klein stukje westwaarts over de Fv29, naar de camping in Dalholen.
TRONDHEIM VOORBIJ
dag 10 vr 29 juli 2022
Dalholen – Steinkjer 314 km
We gaan vanochtend via de Fv29 naar Hjerkinn. Dat is zo’n 17 km. Daarna brengen we bijna 300 km door op de E6, tot een paar km boven Steinkjer. Daar stoppen we tegen vieren op een prettige camping, aan een mooi meer.
De afstand van vandaag is iets groter dan de voorgenomen dagafstand van 250 km, maar soms kan het niet anders. Het gebied rond Trondheim is, afgezien van de stad zelf, niet zo toeristisch, dus zijn de goede campings of camperplaatsen er nogal schaars.
EEN STUK NOORDELIJKER
dag 11 za 30 juli 2022
Steinkjer – Mosjøen 254 km
We houden ons qua afstand vandaag goed aan het plan. Na 254 km stoppen we (net na 14:00 uur) in Mosjøen. Hier houden we morgen een rustdag. Niet zozeer, omdat het een prima camping is – de plaatsen zijn goed, maar het sanitair is nogal rommelig – maar vooral omdat Mosjøen een gezellig stadje is.
We brengen de hele dag door op de E6. Deze voert door een wisselend landschap. Soms rijd je tussen de boerderijen, dan weer door een dicht bos. Af en toe rijd je door een kloof langs een riviertje, dan weer zit je op een hoogvlakte met besneeuwde toppen in de verte.
De E6 is er in drie versies. Versie 1 is de originele weg. Deze is vrij smal en wemelt van de bochten. De maximumsnelheid is 70 km/uur, maar dat haal je lang niet overal. Versie 2 volgt nog het originele tracė, maar is iets verbreed. Er is een gele middenstreep aangebracht. De bochten zijn echter nog steeds talrijk, dus de snelheid is verre van constant. Je mag er 80 km/uur rijden. Versie 3 heeft dezelfde breedte als versie 2, maar de krappe bochten zijn aangepakt. De maximumsnelheid is er 90 km/uur en met de cruise control ingeschakeld, is het er prettig rijden.
Een van de redenen om per dag niet meer dan zo’n 250 km te rijden, is de veronderstelde drukte op de campings. Nu we echter Trondheim voorbij zijn en daarmee het toeristische fjordengebied achter ons laten, blijkt het met die drukte wel mee te vallen. Er is genoeg plaats op de camping in Mosjøen..
MOSJØEN (MOESJEUN)
dag 12 zo 31 juli 2022
Mosjøen 0 km
Een flink deel van de dag besteden we aan overleg: waar gaat de reis nog meer heen? We weten al min of meer, hoe de terugreis via Zweden zal zijn, maar wat doen we met de Noorse items op onze to-do-list:
1. de Noordkaap zien bij mooi weer,
2. langs de Noors-Russiche grens naar Grense Jakobselv,
3. naar Kiruna, zien hoe ze daar een compleet stadje verplaatsen, omdat het plaatselijke mijnbouwbedrijf bij het ijzererts wil kunnen dat nu nog ‘veilig’ onder het stadje ligt,
4. door Noors, Zweeds en Fins Lapland.
Maar we willen daarbij zo weinig mogelijk uitdaging bieden aan de muggen die er ongetwijfeld zijn in de noordelijke binnenlanden.
We kiezen (vooralsnog) voor een variant met een bezoek aan de Noordkaap zonder overnachtingen in potentiële muggengebieden. Mocht het ‘muggenalarm’ echter meevallen, dan worden de plannen bijgesteld. Mocht het weer op de Noordkaap beroerd zijn, dan worden de plannen ook aangepast.
Voor de komende twee weken wordt voor het noorden van Scandinavië helaas wisselvallig weer voorspeld. De bewolking komt hier al flink opzetten, maar het blijft droog als wij naar en door het stadje fietsen. Aan het water staan nog de nodige oude houten huisjes (dat is vrij zeldzaam in Noorwegen, want de meeste zijn in de loop van de tijd afgebrand). De sfeer in het stadje valt helaas tegen, want hier wordt serieus aan zondagsrust gedaan. Zowat alles is gesloten.
BOVEN DE POOLCIRKEL
dag 13 ma 01 augustus 2022
Mosjøen – Fauske 269 km
We zijn weer 269 km verder. De start neemt wel wat meer tijd in beslag dan gewoonlijk, want we moeten eerst nog boodschappen doen (dat doen we normaal een dag eerder, maar op zondag waren de winkels in Mosjøen gesloten) en tanken. Nu is tanken met de buzz al nooit een pretje – met een tankinhoud van 120 liter – maar met de huidige prijzen krab je je nog eens extra achter het oor: 99,7 liter voor 2200,50 NOK oftewel €232,85. We zijn echter niet ontevreden over het verbruik van de buzz. Hij rijdt 1:10,7.
Om 10:30 beginnen we aan de tocht over de E6. Er is sprake van zware bewolking met af en toe wat regen.
Na de Korgfjelltunnel (8,5 km lang) is de bewolking veel minder zwaar. Er zitten zowaar blauwe plekken tussen, zeker als we de Saltfjellet oprijden. Ergens op die hoogvlakte kruis je de Poolcirkel.
Ook al is het weer vandaag niet florisant, in vergelijking met de reis van 2017 is het stukken beter. Toen reden we door de wolken.
We komen om 15:00 aan op een camping in Fauske. Deze maakt een ietwat rommelige indruk, maar het uitzicht is fraai.
BIJNA IN NARVIK
dag 14 di 02 augustus 2022
Fauske – Ballangen 209 km
We zijn weer wat noordelijker op de E6, om precies te zijn: 209 km. Dat is een relatief korte afstand, maar de acceptabele campings/camperplaatsen liggen nu eenmaal niet altijd op de gewenste afstand van elkaar.
De rit wordt vandaag onderbroken door de ferry van Bognes naar Skarberget, een overtocht over het Tysfjord van pakweg 20 minuten. Vanaf de ferry hebben we een mooi uitzicht op de pieken van de Lofoten. Slechts weinigen aan boord zullen zich realiseren, dat zij een van de diepste fjorden van Noorwegen oversteken. Plaatselijk staat er wel 850 meter water onder de boot.
We hebben een plaatsje gevonden op de camping in Ballangen, een klein stukje ten zuiden van Narvik. Het is bewolkt maar droog, 11°C. Morgen nemen we voor twee dagen afscheid van de E6. We maken dan een zijsprongetje door Zweden en Finland.
UITSTAPJE NAAR ZWEDEN
dag 15 wo 03 augustus 2022
Ballangen – Kiruna 232 km
We zijn weer 232 km verder. We staan op een camping aan een meer zo’n 10 km ten oosten van Kiruna. Het is hier bewolkt, droog, 17°C. Het waait behoorlijk, maar dat is niet erg, want daardoor zijn er helemaal geen muggen.
We rijden vanochtend, met zo af en toe een zonnetje, eerst naar Narvik. Daar steken we met de nieuwe hangbrug het fjord over. Daarna gaan we rechtsaf, de E10 op, richting Kiruna en Luleå. Deze weg gaat, aan de Noorse kant van de grens, door een opvallend woest, stenig landschap, dat ons een beetje doet denken aan het gebied richting Gamvik (Noordkaap 2018). Het Zweedse deel van de weg gaat aanvankelijk door een wijdser landschap, met veel water, en daarin de nodige eilanden.
Toelichting
We hebben het uitstapje naar Zweden vooral gepland, omdat we benieuwd zijn naar de situatie in en rond Kiruna. Pal ten zuiden van die stad ligt een staatsmijn die het beste (= het zuiverste) ijzererts van de wereld levert. Was er aanvankelijk sprake van dagbouw, sinds enige jaren is de dagbouwmijn uitgeput en is men ondergronds gaan mijnen. De mijngangen bevinden zich inmiddels diep onder de stad..
Het staatsmijnbouwbedrijf ondervindt op twee manieren hinder van de stad:
– door de mijngangen onder de stad is er sprake van verzakkingen in de stad; het ondergronds mijnen onder Kiruna zal binnenkort moeten worden gestaakt,
– Kiruna verhindert dagbouw op de plaats waar de stad zich thans bevindt; toch ligt daar nog een aanzienlijke hoeveelheid ijzererts voor het opscheppen.
Er is besloten om een deel van Kiruna te verplaatsen. Dit gebeurt op kosten van het staatsmijnbouwbedrijf. Blijkbaar is de winning van ijzererts een lucratieve bezigheid. Enige markante gebouwen in het centrum van de stad zullen in hun geheel worden verplaatst. Een ander deel van de bebouwing zal worden afgebroken om elders opnieuw te worden opgebouwd. Het resterende deel wordt gesloopt en vervangen door nieuwbouw. We hadden gehoopt om het een en ander van deze werkzaamheden te zien, maar dat is niet het geval. De enige waarneembare tekenen van de verplaatsingsoperatie zijn de reconstructie van de E10 en de spoorlijn Luleå-Narvik. De weg en de spoorlijn lagen tussen Kiruna en de mijn, en vormden dus een stevige barrière. Deze zijn inmiddels geruimd. De E10 is verplaatst naar de noordkant van de stad en het station van Kiruna is veranderd in een kopstation. De oude directe verbinding met Luleå is vervangen door een lus die in westwaartse richting vertrekt en met een grote boog om de west- en de zuidzijde van de mijn naar het oosten afbuigt.
WEER TERUG OP DE E6
dag 16 do 04 augustus 2022
Kiruna – Skibotn 324 km
Na een rit van 324 km zijn we weer in Noorwegen. We staan nu op een camping in Skibotn, aan de E6. Het is hier halfbewolkt en, om 15:30, 19°C.
Vandaag hebben we een Lapland-reisdag. Vanuit Kiruna rijden we nog een stukje op de E10 richting Luleå. In Svappavaara slaan we linksaf, de E45 op (deze weg zullen we op de terugreis nog vaker volgen). Bij Karesuando (Zweeds Saami) en Kaaresuvanto (Fins Saami), rijden we Finland binnen. We slaan hier linksaf, de E8 op (deze weg gaat naar Tromsø). Even voorbij Kilpisjärvi rijden we Noorwegen binnen. Vlak voor Skibotn komen we de E6 weer tegen.
Zweeds Lapland is overwegend bebost met dwergberken, met zo af en toe een meertje. Je zou dus kunnen spreken van “eeuwig zingende bosjes”. Fins Lapland is veel minder bebost. Regelmatig zie je grote vlakten met drassig terrein, vaak met ondiep, stilstand water. Dit is dus echt muggengebied. Daarom zijn we niet gestopt bij de camping bij Kilpisjärvi, maar doorgereden naar Skibotn.
De wegen in Fins Lapland zijn vaak kilometerslang kaarsrecht. Je moet echter wel erg attent blijven, want voor je het weet, loopt er een rendier de weg op. Het Noorse deel van de rit is net zoals het begin van de E10 richting Kiruna: woest en stenig.
NA REGEN KOMT ZONNESCHIJN (EN HOE)
dag 17 vr 05 augustus 2022
Skibotn – Alta 266 km
Na een rit van 266 km staan we op een camping in Alta. Het is hier nu (17:30) droog, lichtbewolkt, 14°C.
De dag begint echter met een bijzonder stevig onweer, met flinke rukwinden en zóveel regen, dat de ruitenwissers het niet goed kunnen verwerken. De snelheid komt dan ook maar zelden boven de 40 km/uur. Tegen lunchtijd klaart het eindelijk een beetje op, en nu schijnt er een vrolijk zonnetje.
WEER OP DE NOORDKAAP
dag 18 za 06 augustus 2022
Alta – Nordkapp 243 km
We worden wakker met prachtig weer, Het Noordkaap-avontuur kan gewoonweg niet mislukken. Voor de zekerheid kijken we toch nog even naar de webcam van de Noordkaap. We gaan!!!!!
De reis verloopt voorspoedig. We vertrekken om 09:00. Bij de splitsing van Olderfjord (Noordkaap linksaf, Lakselv rechtsaf) bekijken we voor de zekerheid nog maar eens de webcam van de Noordkaap. Er is geen twijfel mogelijk: zo’n zonnige Noordkaap kun je niet negeren. We slaan dus linksaf, de E69 op.
Om 13:15 rijden we, na 243 km rijden en een ruime koffiepauze, weer het parkeerterrein van de Noordkaap op. Het is hier lekker zonnig, met wat wolkenflarden, vrij winderig, 17°C. We wisten niet, dat de Barentszzee zó blauw kon zijn. Wat een verschil met 2018, toen je, met enige overdrijving, nauwelijks een hand voor ogen kon zien.
‘s-Avonds worden we nog getrakteerd op een prachtige zonsondergang.
WEER NET ALS TOEN
dag 19 zo 07 augustus 2022
Nordkapp – Honningsvåg 26 km
Als we vanochtend wakker worden, is de overeenkomst met 2018 groot. Door de regendruppels zien we de buurcamper en verder niets. Alleen de kleur van de buurcamper is anders. Naar het zuiden rijdend, wordt het wel weer wat helderder, net als in 2018, maar het blijft regenen.
Na 26 kilometer stoppen we op een camping vlak voor Honningsvåg. Dit is de enige camping in de wijde omgeving met acceptabele voorzieningen. Hier houden we pas-op-de-plaats voor de rest van de dag, want we hebben wel wat behoefte aan rust. Onze laatste rustdag was namelijk op 31 juli, in Mosjøen. Daarna hebben we elke dag gereden.
Er staan twee tentjes van fietsers. Verder hebben we het rijk alleen, althans, dat lijkt aanvankelijk zo. Al snel blijkt echter, dat de camperplaats in een trekroute voor de plaatselijke rendieren ligt. Om de haverklap komt er een groepje voorbijgelopen. We vervelen ons tijdens deze rust(mid)dag dus geen moment.
KAMPEREN OF PARKEREN
dag 20 ma 08 augustus 2022
Honningsvåg – Lakselv 169 km
Vandaag rijden we 169 km zuidwaarts. Dat is een relatief korte afstand, maar de muggenvrije campings zijn hier dungezaaid, dus je hebt niet veel keuze. We staan nu op een camping in Lakselv. Nou ja, een camping, je kunt er de buzz parkeren bij een stopcontact, maar de bewoners van de kamers in het pension, vooral rijdend in een auto van een uitzendbureau, vinden dat de “camping” vooral een parkeerterrein is. Laten we maar zeggen dat het een gezellige chaos is.
DOOR NOORS LAPLAND
dag 21 di 09 augustus 2022
Lakselv – Tana bru 259 km
Er gebeurt vandaag niet veel opzienbarends. Het is een doodgewone reisdag. We rijden maar weer eens een dagje over de E6, door een niet zo indrukwekkend landschap.
Vanuit Lakselv gaan we eerst zuidwaarts naar Karasjok. Dat is de hoofdplaats voor de Noorse Sami. Ze hebben er hun eigen volksvergadering. Onze hoop om er meer te weten te komen over de Sami-cultuur, is tevergeefs. Alles is er gesloten.
Na Karasjok volgen we de rivier de Tana in de richting van Tana bru (brug over de Tana). Onderweg zien we de brug bij Utsjoki. Daar gaan we even Finland in, Niet alleen om te tanken (de diesel is er per liter zo’n 25 cent goedkoper), maar ook om een hamburger te eten in het eettentje waar we ook in 2018 hebben aangelegd.
In Tana gaan we naar de plaatselijke camping . Deze oogt nogal verwaarloosd, maar de camperplaatsen zijn okay.
TOT DE GRENS, NIET EROVER
dag 22 wo 10 augustus 2022
Tana bru – Kirkenes 249 km
Vandaag werken we weer een punt van onze to-do-list weg. We rijden naar Grense Jacobselv. Dat is het meest noordoostelijke punt van Noorwegen, op de grens met Rusland. In 2018 waren we in de buurt, maar we durfden toen de tocht niet aan, omdat de weg van Kirkenes naar Grense Jacobselv erg slecht zou zijn. Welnu, dat klopt, maar het is vooral het verharde gedeelte van de weg dat dit predikaat verdient. We hebben inmiddels op meer onverharde wegen gereden, dus we durven het nu wel aan.
Vanaf Tana bru gaan we vanochtend verder op de E6. Het landschap is boeiend. Stenig gebied wordt afgewisseld met toendra-achtig gebied. Bij het plaatsje Neiden (kijk maar op de plattegrond) stuiten we op een lang traject waar de verharding volledig is gefreesd. Onder aanvoering van een verkeersregelaar rijden we in colonne over de resterende steenslag.
Een stukje achter Kirkenes – de weg heet inmiddels E105, en gaat naar Moermansk – zien we de Noors-Russische grens. Deze zit momenteel min of meer potdicht.
Pal voor de grens slaan we linksaf richting Grense Jakobselv. Het is een afstand van 44 km. De laatste 10 km zijn onverhard. Dat zijn overigens de beste kilometers. Het verharde gedeelte zit vaak zo vol met bulten en gaten, dat je met de buzz ( met bladveren op de achteras) gemiddeld niet harder rijdt dan zo’n 30 km/uur. Het onverharde gedeelte is in betrekkelijk goede staat, alhoewel je op losse steenslag nu ook niet veel harder wilt rijden i.v.m. het lawaai.
De laatste 10 km van de onverharde weg loopt langs een riviertje dat hier de grens vormt tussen Noorwegen en Rusland. Je wordt in meerdere talen gewaarschuwd om toch vooral niet naar de overkant te gaan. Van militaire activiteit (verhoogde waakzaamheid o.i.d.) merken we echter niets. Wél zie je af en toe uitkijktorens aan de Russische kant. Het is echter niet duidelijk, of deze bemand zijn. We zien ook nog een Noorse militaire loods, met een verzameling legergroene quads voor de deur, maar ook daar is geen levende ziel te bekennen.
Vlak voor het einde van de weg staat de Koning Oscar II kapel, vrij moederziel alleen in het landschap. De kapel is van 1869, en vlak daarna vernoemd naar koning Oscar II, ter herinnering aan zijn bezoek aan de kapel. De kapel en het naastliggende kerkhof (het ligt er behoorlijk vol) zijn helaas afgesloten.
Aan het einde van de weg heb je het gevoel, dat je aan het einde van de wereld bent. Met een grijze Barentszzee voor je, grijze rotsen aan de ene kant en Rusland aan de andere kant, kun je nog maar één kant uit: terugkeren.
We staan nu op een prima camperplaats in Kirkenes. Min of meer direct tegenover ons is de aanlegsteiger van de Hurtigruten. Dagelijks loopt deze om 09:00 uur binnen.
TIJD VOOR EEN RUSTDAG
dag 23 do 11 augustus 2022
Kirkenes 0 km
We blijven vandaag in Kirkenes. Afgezien van de rustmiddag in Honningsvåg (op dag 19), de laatste echte rustdag is al weer 11 dagen geleden (op dag 12 in Mosjøen). De verklaring hiervoor is bekend: i.v.m. het goede weer op de Noordkaap hebben we de geplande rustdagen in Alta overgeslagen. Het is dus hoog tijd om eens een hele dag pauze te nemen.
De ochtend verloopt allerminst saai. Zo is er sprake van wateroverlast na de overvloedige regen van afgelopen nacht. Door een defect aan de pomp (we staan relatief laag) komt een deel van de camperplaats onder water te staan. Er zijn meerdere “mannetjes” nodig om de pomp weer aan de praat te krijgen.
Om negen uur komt de Hurtigruten aanvaren. Deze boot kondigt zijn komst altijd met luide stem aan. Kirkenes is het einde van de route noordwaarts. Een aantal reizigers verlaat hier de boot en stapt in een van de klaarstaande bussen die naar het vliegveld rijden. Er zijn ook mensen die in Kirkenes opstappen voor de tocht zuidwaarts. De grootste groep reizigers blijft echter aan boord. Een deel van deze groep gaat wat wandelen, gaat even op quad-safari, of stapt in de bus voor een kleine excursie. Er is voortdurend iets te doen. De boot vertrekt om 12:30, alweer met luide stem.
IETS VERDER DAN GEDACHT
dag 24 vr 12 augustus 2022
Kirkenes – Sodankylä 407 km
We rijden vanochtend eerst nog wat door Kirkenes. Het is een levendig stadje, maar niet indrukwekkend. Eenmaal terug op de E6 zetten we koers naar het westen. Het steenslagtraject is er nog steeds, maar er is deze keer geen verkeersregelaar die het tempo van de colonne bepaalt. We rijden het stuk op ons gemak, want anders is het geluid wel heel erg heftig. De vrachtwagenchauffeur achter ons denkt daar heel anders over, en probeert ons tot een hogere snelheid te “verleiden” door bijzonder dicht op ons fietsenrek te kruipen. We zijn dan ook opgelucht, als we bij Neiden linksaf kunnen slaan richting Finland, de Fv 92 op.
Meteen is goed te merken, dat de Fv 92 voor Noorwegen een onbelangrijke weg is. Hij zit vol hobbels en gaten. Na de passage van de Noorse grenspost wordt de kwaliteit van de weg nóg beroerder. Wij zijn zeer teleurgesteld in de Finnen. Wat een belabberde weg. Al snel echter moeten wij de Finnen onze excuses aanbieden. De weg blijkt nog Noors te zijn. Na het passeren van de Finse grenspost rijden we over een uitstekende weg. Een klein stukje verder tanken we diesel voor €1,97 per liter. Dat is zo’n 80 cent goedkoper dan bij onze laatste tankbeurt in Noorwegen.
Via de “971” rijden we verder Finland in, tot we zo’n 25 km voor Inari op de E75 aankomen. In Inari doen we boodschappen in een supermarkt waar menige AH-XL nog een puntje aan kan zuigen: erg ruim van opzet en met een uitbundig assortiment.
Eigenlijk zijn we van plan om in de buurt van Saariselkä te stoppen, maar dat gaat twee keer niet door. Eerst rijden we naar de top van de Kaunispään, de hoogste bult in dit gebied, waar we willen overnachten op het parkeerterrein van het restaurant. Het waait daar echter zó hard, dat de buzz behoorlijk staat te schudden. We rijden dus maar weer naar beneden en zoeken een klein stukje verder een camping op. Er is geen kip op de camping te bekennen, en het terrein is behoorlijk hellend. Dat is met de oprij-blokken niet te corrigeren. We besluiten om door te rijden naar de camperplaats van de camping van Sodankylä. Die kennen we nog van de 2018-reis. Hier staan we, na 407 km, vlak en redelijk beschut tegen de wind.
ONDER DE POOLCIRKEL
dag 25 za 13 augustus 2022
Sodankylä – Rovaniemi 133 km
Wat we gisteren méér hebben gereden, rijden we vandaag minder. We stoppen na 133 kilometer in Rovaniemi, net ten zuiden van de poolcirkel. Bij het binnenrijden van de stad gaan we nog even naar een supermarkt. Deze is nóg indrukwekkender dan die in Inari. Finland kan voor ons niet meer stuk.
We staan op een camping met een mooie plek aan de rivier Kemijoki. We blijven hier, als de muggen het toestaan, een paar dagen staan.
PAS DE VIJFDE RUSTDAG
dag 26 zo 14 augustus 2022
Rovaniemi 0 km
De titel zegt voldoende. We doen vandaag “niets”, en dat is prettig, want we hebben tot nu toe relatief vaak gereden.
We vullen de dag met de gebruikelijke zaken, zoals een wasje doen en de voorraad aanvullen. Ook kijken we naar de activiteit op het water. De rivier kent 18 stuwdammen/waterkrachtcentrales, waarmee een flink deel van de Finse waterenergie (zo’n 35 %) wordt opgewekt. Door deze stuwdammen is er geen binnenvaart op de rivier mogelijk. De delen tussen deze dammen zijn echter zeer in trek bij pleziervaart en watersport. Vooral de waterscooter is razend populair. Met hoge snelheid komen ze regelmatig voorbijstuiven.
Morgen gaan we in de buurt wat fietsen. Ze hebben hier prima fietspaden. Misschien komen we de kerstman wel tegen.
HEI, HEI, ALLES IS OKAY
dag 27 ma 15 augustus 2022
Rovaniemi 0 km
“Hei hei, alles is okay” roept de Kerstman een beetje knorrig, als hij vermoedt dat hij twee Nederlanders voor zijn neus heeft die er niets voor voelen om 20 euro te betalen voor een foto met hem. Dat is behoorlijk typerend voor de commerciële sfeer die je overal proeft in het Santa Claus Village. Anders dan tijdens ons bezoek in 2018 klinken er nu overal kerstliedjes (en niet alleen Jingle Bells en Rudolph the red nosed reindeer). En het weer is vandaag heel wat beter dan vier jaar geleden: 24°C en licht bewolkt, en dát op de poolcirkel.
We maken wat foto’s van en op de poolcirkel, en fietsen daarna rustig door naar Rovaniemi, om er nog wat laatste goedkope boodschappen te doen. Morgen rijden we immers weer Zweden in, en daar is het toch wel wat duurder dan hier in Finland.
WEER IN ZWEDEN
dag 28 di 16 augustus 2022
Rovaniemi – Törehamn 261 km
We staan op een camping in Töre aan de Botnische golf. Het is hier nu 25°C en lichtbewolkt. Dat is genieten zolang het nog kan, want voor de komende dagen wordt wisselvallig weer voorspeld.
We trekken ons vandaag niets aan van de suggesties die TomTom biedt. Die vindt nl. dat wij vanaf Rovaniemi de E75 moeten afrijden tot de Botnische golf om daar via de E8 en de E4 richting Luleå te gaan. Die route hebben we echter al in 2018 gereden. Daarom draaien we deze keer nog voor Rovaniemi de “79” op, bij Sinettä linksaf de “83” op tot aan Pello, daar linksaf de E8 tot Aavasaksa, rechtsaf Zweden in over de “98” tot aan de E10, linksaf en dan alsmaar rechtdoor tot aan de camping. Bij elkaar 261 km, waarvan zo’n 30 km van het type wasbord, want op flinke stukken van de “98” zijn wegwerkzaamheden en ontbreekt het asfalt. We rijden daar over de steenslag-fundering.
Onderweg passeren we nog twee keer de poolcirkel. De “83” loopt namelijk een beetje noordwaarts. Tussen Rovaniemi en Pello merken we er niets van, maar ergens tussen Pello en Aavasaksa komen we de poolcirkel weer tegen, althans, dat beweert het restaurant naast het tankstation waar we nog wat (relatief) goedkope Finse diesel tanken.
Dat tanken in Finland is trouwens een verhaal apart. Alle tankstations die wij hebben bezocht, zijn automaten, en daar kun je nooit je tank zomaar volgooien. Je moet vooraf aangeven, voor hoeveel euro je wilt tanken. Kies je een te hoog bedrag, dan stopt het tanken weliswaar zodra de tank vol is, maar het resterende bedrag krijg je niet terug. Je blijft dus vanzelf aan de veilige kant bij de keuze van het bedrag.
OP WEG NAAR HET WESTEN
dag 29 wo 17 augustus 2022
Törehamn – Sorsele 287 km
Een van de bekendere toeristische bestemmingen in Zweden is de Vildmarksvägen, de Wildernisweg of de Wildernisroute. Deze loopt van Vilhelmina over Klimpfjäll en Gäddede naar Strömsund. Deze route willen we gaan rijden. De afstand tussen Töre, waar we afgelopen nacht stonden, en Vilhelmina vinden wij te groot om in één dag te rijden. Daarom stoppen we “onderweg” op een camping in Sorsele.
We rijden vandaag 287 km. Vanuit Töre de E4 naar het zuiden, iets voorbij Luleå rechtsaf, de “94” via Älvsbyn naar Arvidsjaur, en daar de E45 zuidwaarts. De E45 is vrij eentonig in dit deel van Zweden: de trajecten met alleen maar dichte naaldbossen worden afgewisseld met parkachtige stukken, met op coniferen lijkende begroeiing.
De weersomstandigheden zijn erg wisselend. In Älvsbyn hebben we een koffiepauze in de stralende zon bij 27°C, ter hoogte van Slagnäs is de temperatuur gezakt tot 12°C en komt de regen met bakken naar beneden. Hier, in Sorsele, breekt de zon weer voorzichtig door en is het 19°C.
ALLERLEI BOMEN
dag 30 do 18 augustus 2022
Sorsele – Vilhelmina 138 km
Het is een vrij korte etappe: 138 km op de E45 van Sorsele naar Vilhelmina. Het is hier nu bewolkt, 16°C.
Onderweg zien we heel veel bomen. Voor de verandering zijn dat niet allemaal groene bomen. Regelmatig komen we de overwegbomen van de Inlandsbanan tegen. Dat is een spoorlijn, overwegend toeristisch, tussen Mora en Gällivare. Deze rijdt alleen in de zomermaanden: een maal per dag noordwaarts en een maal per dag zuidwaarts. Onderweg zien we tot onze verbazing in de verte een korte rood-witte trein (een “tweetje”) door het terrein rijden. De foto’s van deze trein zijn helaas mislukt.
De camping bij Vilhelmina ziet er goed verzorgd uit. Helaas is het restaurant, waarmee ze adverteren, gesloten, want het hoogseizoen is voorbij. We doen dus maar weer een greep in onze noodvoorraad.
Morgen houden we hier een rustdag. Zaterdag trekken we de Zweedse wildernis in.
WAT EEN MUGGEN
dag 31 vr 19 augustus 2022
Vilhelmina 0 km
Gisterenavond zaten er behoorlijk wat muggen in de buzz. Uit nader onderzoek blijkt, dat er achter de struiken naast onze plaats een greppeltje ligt, met nogal wat natte plekken. Nu zijn de Zweedse muggen langzamer dan de Nederlandse, dus ze zijn wel te vangen, maar dat vangen houdt niet op. Steeds weer duiken er nieuwe muggen op. Blijkbaar heeft de buzz een aantal openingen waar muggen door naar binnen kunnen (ventilatie-openingen in het dashboard, roosters van de koelkast, rooster in de vloer van de gasflessen-kast) en die zijn onmogelijk potdicht te krijgen.
We menen uiteindelijk alle muggen te hebben gevangen, maar in de loop van de nacht komen er toch weer enkele nieuwe gasten binnen. Ted wordt vanochtend wakker als één van die gasten in het puntje van zijn neus bijt. We verkassen daarom naar een andere plek van de camping, waar zich, zo op het oog, geen grote muggenkolonie bevindt. We krijgen hier in de loop van de avond zo af en toe bezoek, maar lang niet zo veel als gisteren. We zijn benieuwd, hoe dat morgen op de wildernisroute zal zijn.
EEN NATTE WILDERNIS
dag 32 za 20 augustus 2022
Vilhelmina – Gäddede 246 km
Om met het goede nieuws te beginnen: de dag is tot nu toe muggenvrij verlopen (afgezien van de vier muggen die de nacht in Vilhelmina met ons hebben doorgebracht en die vanochtend al snel zijn gesneuveld).
Minder goed nieuws: het regent een groot deel van de dag. De wildernisroute ziet er dan nogal mysterieus uit, met grauwe luchten en nevelslierten. Overigens vinden wij de titel “wildernisroute” een beetje overdreven. De riviertjes in het gebied stromen weliswaar wild, soms met prachtige stroomversnellingen of watervallen, zoals de Trappstegforsen (Traptredenwaterval), maar het terrein is eerder ruw en leeg dan wild. Van het aanwezige wild merken we niets, afgezien van een paar rendieren, dus ook niet die verdwaalde beer op de weg, waar Ria op zinspeelde.
Tegen drieën klaart het weer ineens op . Het is droog als wij bij Stora Blåsjön een smal zijstraatje naar Ankarede inslaan. Dat is een voor Sami’s belangrijke plek. In de kapel van Ankarede werd/wordt getrouwd, op het kerkhof werden/worden de overledenen begraven (deze werden in het voorjaar in bevroren toestand per slede naar Ankarede gebracht). Elke Sami-familie heeft er een eigen Sami-hut.
We komen, na een rit van 246 km, aan op een camping in Gäddede. Het wolkendek is inmiddels grotendeels opgelost, en we genieten (alweer) van een prachtig uitzicht over het water. We gebruiken een eenvoudige, smakelijke, maaltijd in het restaurant van de camping. De dag eindigt met een mooie zonsondergang.
RAMMELEND NAAR DALARNA
dag 33 zo 21 augustus 2022
Gäddede – Östersund 245 km
De volgende bestemming is het Siljan-meer in de provincie Dalarna. Deze provincie wordt ook wel “Zweden in het klein” genoemd.
Zoals gebruikelijk in Scandinavië, is het een flink eind rijden, pakweg 540 km. Daarom hebben we, na 245 km, een tussenstop. Het is dus een gewone reisdag, alhoewel, er is wel een rammelend detail.
Het eerste deel van de route gaat over de “342”. Onderweg zien we een kerktoren boven de bomen uitsteken, Omdat het tijd is voor een koffiepauze, slaan we af en zoeken we de toren op. Het blijkt de kerk van Alanäset te zijn. Het valt ons op dat het terrein zo keurig verzorgd is, wat in schril contrast is met de rommelige indruk die het plaatsje zelf maakt. Ook valt op dat er naast de poort van het kerkhof een kruiwagen staat en een bord met tuingereedschap. We vragen ons af, of dat in Nederland ook zou blijven staan/hangen.
We rijden verder richting Strömsund. Als we daar rechtsaf de E45 willen opdraaien, staan we voor een wegversperring i.v.m. werkzaamheden aan een brug. De omleidingsroute wordt duidelijk aangegeven. Na zo’n 5 km gaat deze rechtsaf, een onverharde weg op, die 16 km lang is. Op zich niet zo’n verrassing, die onverharde weg, want in Midden-Zweden heb je maar één normale weg noord-zuid: de E45. Alle andere verharde wegen lopen er van oost naar west, naar de kust. Aanvankelijk is de weg van redelijke kwaliteit, tenminste, onze rijstrook. Na enige tijd ontstaat er een file. Deze wordt veroorzaakt door een grader die bezig is om onze rijstrook te egaliseren. Als we deze machine hebben ingehaald, wordt pas echt duidelijk waarom hij aan het egaliseren is. De weg zit vol met gaten. Dat wordt een rammelrit van jewelste.
We staan nu op een camping in Östersund. Morgen rijden we naar Mora.
DAT WAS DAN DE E45
dag 34 ma 22 augustus 2022
Östersund – Mora 310 km
Na 310 km nemen we, voorlopig, afscheid van de E45. We ontmoeten de E45 weer in Denemarken, want deze weg “steekt over” van Göteborg naar Frederikshavn en gaat verder zuidwaarts naar Sicilië.
We rijden niet de hele dag over de E45. TomTom adviseert een binnenboortje om de knik via Sveg te vermijden. Vrij veel van onze voorliggers lijken ook voor deze alternatieve route te kiezen, dus wij sluiten ons bij hen aan en slaan linksaf de “296” op, naar Kårböle. Bij deze plaats rijden al die voorliggers echter rechtdoor naar de kust, naar Hudiksvall, terwijl TomTom rechtsaf wil, via de “296” naar Loos. We komen nauwelijks ander verkeer tegen, waardoor je je op een gegeven moment gaat afvragen, of je wel op de juiste weg zit. De route is landschappelijk wel interessant, vooral het deel net achter Loos. Dat voert door een nogal opvallend stenig landschap. Dat is weer eens wat anders dan al die bomen.
We staan nu op een camping bij Mora. Deze camping lijkt wel op een openluchtmuseum, met een aantal mooie antieke stuga (blokhutten).
HANS CHRISTIAN ANDERSEN
dag 35 di 23 augustus 2022
Mora – Tällberg 57 km
Op advies van Hans Christian Andersen rijden we vandaag naar Tällberg. Volgens hem zou iedereen ooit in zijn leven daar naar toe moeten gaan vanwege de rust en de gemoedelijkheid die er heerst.
De route naar Tällberg gaat over Nusnäs. Daar produceert Nils Olsson de bekende Dalarna-paardjes, oorspronkelijk alleen roodgekleurd, maar tegenwoordig in allerlei kleuren verkrijgbaar. We nemen een kijkje in de werkplaats, die louter voor de toeristen in bedrijf wordt gehouden (de meeste werkzaamheden worden elders uitgevoerd). Zo zie je er schilders die de paardjes voorzien van de tradionele decoratie.
Tegenover het bedrijf staat de kerkboot van Nusnäs. Daarmee gingen de dorpelingen in het verleden op zondag over het Siljan-meer naar de kerk in Mora. Reizen over land ging toen nog moeizaam en duurde veel langer.
Tällberg is een plaatsje met hoofdzakelijk oude houten huizen. Nu worden ook heden nog veel Zweedse huizen van hout gebouwd, maar dan volgens de moderne methode: een skelet van balken, afgetimmerd met planken. De oude Zweedse houten huizen zijn van het type blokhut en werden van uitsluitend balken gebouwd. Tällberg staat vol met die oude houten huizen. Het maakt een zeer authentieke indruk.
Op de camping van Tällberg vinden we een leuke plek.
RUSTDAG IN TÄLLBERG
dag 36 wo 24 augustus 2022
Tällberg 0 km
We kunnen nu al stellen, dat we vandaag niks doen. We zitten lekker voor de buzz.
De zon staat eind augustus al weer wat lager. Hij schijnt zó stevig onder de luifel door, dat we de “gaatjes-sunblocker” er maar inschuiven. ‘s-Avonds hebben we de zoveelste mooie zonsondergang.
FIETSEN NAAR LEKSAND
dag 37 do 25 augustus 2022
Tällberg 0 km
We fietsen vandaag langs het Siljan-meer naar Leksand. Een fraaie route met leuke dorpjes en fraaie uitkijken op het meer.
Leksand is een levendig stadje dat ons in de hoofdstraat weet te verleiden om op een van de terrasjes een simpele maaltijd te verorberen. Het heeft een uitbundig openluchtmuseum met oude houten gebouwen uit de streek, waaronder een oude klokkentoren die ook dienst deed als brandalarm.
AAN HET GÖTA-KANAAL
dag 38 vr 26 augustus 2022
Tällberg – Karlsborg 343 km
We strijken neer op een camping in Karlsborg. We rijden vandaag voor onze doen een behoorlijk eind: 343 km. Dat is mede de schuld van TomTom, die ons op de route van Tällberg naar Karlsborg via allerlei onverharde wegen stuurt. Op een gegeven moment zijn we dat zat, draaien we om en bedenken zelf een route. We rijden vandaag over de “70” tot Djurås, de E16 tot Gåsholmen, de “66” tot Ludvika, de “50” tot Örebro (Eurebroe), de E20/”50” tot Askersund, de “49” tot Karlsborg. Overigens valt op, dat Google Maps precies dezelfde rotroute adviseert als TomTom. Je zou bijna denken, dat TomTom de engine voor Google Maps levert.
Het landschap is inmiddels wel veranderd. De eeuwig-zingende-bossen maken regelmatig plaats voor land dat in cultuur is gebracht.
Karlsborg ligt aan het Göta-kanaal, op de plaats waar dat kanaal uitmondt in het Vättern-meer. We willen vanaf hier een eind gaan fietsen, o.a. naar de sluis van Forsvik, maar de route daarnaartoe blijkt behoorlijk fietsonvriendelijk. Bovendien is voor morgen nogal wat regen voorspeld. We passen dus onze plannen maar weer eens aan.
Waar Nederland veel Chinese restaurants kent/kende, zie je in Zweden veel Thaise restaurants. Op advies van onze overbuurman op de camping gaan we naar de “eerste Thai die je in het plaatsje tegenkomt”. We eten daar een voortreffelijke curry.
DE REGEN UITZITTEN
dag 39 za 27 augustus 2022
Karlsborg 0 km
Vanochtend fietsen we naar de vesting van Karlsborg. De bouw van deze vesting begon in 1809, vlak nadat Zweden in de zoveelste Finse oorlog flink had verloren van Rusland en daarbij o.a. Finland en Åland moest afstaan. Uit vrees voor nog meer Russische aanvallen werd besloten om centraal in Zweden een vesting te bouwen met een garnizoen van 6000 soldaten waar in geval van dreiging het koningshuis, de regering en de volksvertegenwoordiging zich konden verschansen en waar de goudreserve veilig kon worden bewaard. Momenteel is er een museum en biedt de vesting onderdak aan een paar kleinere militaire eenheden.
Vanaf 12:00 uur regent het min of meer onophoudelijk, met af en toe een flinke klap onweer. Het blijft zo tot maandag, eind van de middag. Tot die tijd doen we het maar rustig aan.
AAN DE ANDERE KANT
dag 40 zo 28 augustus 2022
Karlsborg – Borensberg 106 km
Zijn we aanvankelijk van plan om vandaag de regen in Karlsborg “uit te zitten”, bij nader inzien lijkt het ons logischer om een regendag te gebruiken als verplaatsingsdag. We rijden naar de andere kant van het Vättern, naar het plaatsje Borensberg. Vanaf hier zijn fietstochten te maken langs het Göta-kanaal.
We staan op de camping van Borensberg. Nu maar afwachten of het weer voor morgen beter is dan dat van vandaag. Er wordt veel regen voorspeld, maar zowel Buienradar als Weeronline zitten er voor Zweden regelmatig behoorlijk naast.
Het blijft trouwens elke keer weer slikken als je hier gaat tanken. Niet alleen is diesel in Zweden flink wat duurder dan Euro-95, in dit deel van Zweden hebben de tankstations blijkbaar prijsafspraken gemaakt, want je betaalt overal 255,9 kronen per liter diesel. Dat is ongeveer €2,50 per liter. Dat is flink wat meer dan in Noord-Finland (€1,99) of in Noord-Zweden (€2,18).
HET ZOU REGENEN. NIET DUS.
dag 41 ma 29 augustus 2022
Borensberg 0 km
Volgens de weersvoorspellingen regent het vanmiddag stevig. Daarom gaan we vandaag niet fietsen. Als blijkt dat de voorspellingen niet kloppen, is het te laat om nog te vertrekken. We gaan nog wel naar het dorp voor wat boodschappen, en we gaan nog even kijken bij de plaatselijke sluis in het Göta-kanaal.
LANGS HET GÖTA-KANAAL
dag 42 di 30 augustus 2022
Borensberg 0 km
We fietsen vandaag heerlijk langs het Göta-kanaal. Fietsen over het jaagpad heeft maar één bezwaar. Je moet er ook op de terugweg over rijden. Er is nl. geen jaagpad aan de overzijde van het kanaal, en er zijn al helemaal geen andere fietspaden in de buurt.
We zien onderweg 2 boten en 3 bruggetjes. Die bruggetjes zijn bijzonder, want ze worden niet gehesen of gedraaid, maar “opengerold”. In gesloten toestand (gesloten voor varend verkeer) ligt het brugdek voor iets meer dan 50% op een van de oevers, op wielen. Moet de brug worden geopend, dan rollen de wielen de hele brug op het droge.
Morgen beginnen we aan de terugweg. Dat doen we, in een rustig tempo, via Kalmar, Karlskrona, Ystad en Haderslev, tenminste, dat is momenteel het plan. Hoe we van Haderslev naar huis rijden, dat zien we op het laatste moment. Dat hangt af van de wachttijden voor het Elbe-veer van Glückstadt naar Wischhafen en van de werkzaamheden rond Hamburg en Bremen.
VIA BERG NAAR KALMAR
dag 43 wo 31 augustus 2022
Borensberg – Läckeby 249 km
Een modale rit van 249 km brengt ons in de buurt van Kalmar.
Vanochtend nemen we eerst een kijkje bij de sluizen van Berg. Daar mondt het Göta-kanaal uit in het Roxen-meer (om aan de andere kant van het meer weer vrolijk verder te gaan richting Oostzee). Met 10 sluizen wordt er een flink hoogteverschil overbrugd: de sluizen 1 t/m 7 vormen de sluizentrap van Berg. De sluizen 8 en 9 liggen aan de andere kant van de haven van Berg. Nog iets verder ligt sluis 10. Het is duidelijk dat het vakantieseizoen in Zweden nu wel voorbij is, zowel op het land – de parkeerplaats was bijna helemaal leeg – als op het water – er was geen boot te bekennen.
Via weg “34”, en een klein stukje over de E22, rijden we vervolgens richting Kalmar. We staan op een camping in Läckeby/Rafshagen. We kiezen niet voor de camping of voor een van de camperplaatsen in Kalmar zelf. Die hebben nogal matige reviews. We rijden morgenvroeg met de buzz naar Kalmar, zetten deze op een camperplaats, halen de fietsen van het rek, en gaan Kalmar verkennen. In de loop van de middag rijden we dan verder naar Karlskrona.
VIA KALMAR NAAR KARLSKRONA
dag 44 do 01 september 2022
Läckeby – Kalmar – Karlskrona 107 km
Zoals gepland, rijden we vanochtend eerst naar Kalmar. We zetten de buzz op een parkeerplaats (24 uur voor €0,98, kom daar in Nederland nog maar eens om), halen de fietsen van het rek, en fietsen naar de stad.
Kalmar heeft een gezellig, hier en daar historisch, centrum. Dé trekpleister is het slot van Kalmar. Dat ligt bijzonder fraai en indrukwekkend op een eilandje, vrij ver buiten het centrum. De wijk rondom het slot was vroeger het centrum van Kalmar, tot om onduidelijke redenen rond 1600 werd besloten om het centrum te verplaatsen naar de huidige positie. Het gebied rond het slot werd een buitenwijk met kleine houten huisjes. Om eerlijk te zijn, dat vinden wij het prettigste gedeelte van de stad.
In de loop van de middag rijden we een kleine 100 km verder naar het zuiden. We staan nu op een camping in Karlskrona, sinds 1680 de marinebasis van Zweden. We gaan morgen een kijkje nemen in de stad.
GEMIEZER EN FALUN-ROOD
dag 45 vr 02 september 2022
Karlskrona 0 km
Als we vanochtend opstaan, miezert het. Het gemiezer stopt om 09:00, begint weer om 09:30, stopt weer om 10:00, begint weer om 10:30, enz.. We laten de fietsen maar op het fietsenrek staan. Tegen het einde van de middag komt er hier en daar een beetje blauw tussen de grijze wolken, en maken we maar een kleine wandeling naar en door Brändaholm, een schiereilandje aan het eilandje Dragsö, waarop onze camping ligt. Brändaholm bestaat uit een verzameling typisch Zweedse plattelandshuisjes, allemaal geschilderd in de al even typische kleur Falun-rood.
Het is jammer, dat we Karlskrona niet hebben bezocht. Dat doen we morgenvroeg wel met de Buzz.
TWEEMAAL SCHEEPSRECHT
dag 46 za 03 september 2022
Karlskrona – Ystad 205 km
In 2018, toen we voor de eerste keer naar de Noordkaap gingen, hebben we in Ystad overnacht op de camperplaats bij de jachthaven. Aan die jachthaven is een visrestaurant dat plaatselijk goed scoort. Toen we daar destijds wilden gaan eten, bleek het restaurant op maandag gesloten.
Omdat het maar een kleine zijsprong is tussen Karlskrona en Malmö, besluiten we om dit jaar nog een keer naar de camperplaats in Ystad te gaan. Op zondagen is het restaurant immers wél geopend. Wat blijkt echter: voor het restaurant is de herfst al aangebroken. Het is “closed for the season”, alleen weet hun website dat nog niet. Er zit niets anders op, dan dat we nog een keer teruggaan naar Ystad.
Vanavond zijn we iets verderop aan de haven een hapje gaan eten. Daarna zijn we nog even Ystad ingefietst. Een lieflijk stadje met een pitoresk centrum met vrij veel oude vakwerkhuizen en behoorlijk wat baksteengotiek, maar dat wisten we al van het vorige bezoek.
Vanochtend gaan we met de buzz eerst nog even naar Karlskrona. Er zijn wat barokgebouwen, maar lang niet genoeg om het predikaat “een echte barokstad” te verdienen. Het marinekwartier is hermetisch afgesloten.
Een afscheidscadeautje is er ook. Vanuit Karlskrona hebben we een mooi uitzicht op Brändaholm. We snappen nu, waarom dat groepje huizen zo vaak wordt gebruikt voor ansichtkaarten.
HET RONDJE IS ROND
dag 47 zo 04 september 2022
Ystad – Haderslev 345 km
Op 22 juli reden we langs Malmö. Nu, 44 dagen later, zijn we daar weer. Het Scandinavisch rondje (6959 km, 31 campings/camperplaatsen) is dus voltooid.
Het begin van de rit van vandaag gaat door het typische landschap van Skåne, dat de graanschuur van Zweden wordt genoemd. Overal zie je de gele graanstoppelvelden, en hier en daar een boerderij, natuurlijk in Falun-rood.
Na Skåne komen de drie grote bruggen. Vooral bij de Øresundbrug is het bijzonder helder. Vanaf de Zweedse kant kun je Kopenhagen goed zien liggen.
Na 345 km komen we aan bij een camping in Haderslev, op Jutland. Morgen houden we hier nog een rustdag. Resten ons daarna nog 2 etappes naar huis.
RUSTDAG IN HADERSLEV
dag 48 ma 05 september 2022
Haderslev 0 km
We ondernemen vandaag niets, behalve een fietstochtje naar de supermarkt in Haderslev.
Morgen rijden we Duitsland binnen. Vlak voor Rendsburg beslissen we, op basis van de beschikbare verkeersinformatie, of we met het Elbe-veer van Glückstadt naar Wischhafen oversteken, of dat we door de tunnel in Hamburg gaan. We hopen dat de wachttijden in Glückstadt meevallen, want dan wordt Westerstede onze laatste overnachting van deze reis, zodat we daar nog een keer naar de Griek kunnen gaan, net zoals op de eerste dag.
TOCH MAAR VIA HAMBURG
dag 49 di 06 september 2022
Haderslev – Wildeshausen 363 km
We rijden toch maar door de Hamburgse tunnel. De wachttijden bij Glückstad zijn te onvoorspelbaar. Dat is, zo lezen we op internet, vooral het gevolg van de verzanding van de zijtakken van de Elbe*). De veerstoep van Wischhafen ligt aan zo’n zijtak. Door de verzanding kunnen de veerboten bij laagwater nog maar voor een deel van hun capaciteit aan voertuigen meenemen. Op het moment dat wij willen overvaren, is het dubbel-droevig gesteld met de capaciteit van de veerdienst: het is eb op de Noordzee, en de waterstand in de Elbe is door de droogte extreem laag. De veerboten varen, volgens berichten op internet, momenteel maar met 30% van hun capaciteit. Dat gebeurt de afgelopen weken regelmatig. Eind augustus was de wachttijd in Glückstad meer dan 5 uur.
Wij besluiten dus om via Hamburg en Bremen te rijden. Wij zijn geen liefhebbers van de drukte op de Duitse autobahn, en zeker niet van drukte rond Hamburg, waar nog steeds aan de weg wordt gewerkt (dat was al in 2018 zo), maar we hebben in feite geen keuze.
We staan nu op een aardige camperplaats in Wildeshausen, een klein stukje voorbij Bremen. Jammer, dat we niet naar de Griek in Westerstede kunnen gaan. Het geluk lacht ons echter toe: op 450 meter afstand van de camperplaats is een Grieks restaurant dat vandaag gewoon geopend is.
*) Toelichting
De verzanding van de zijtakken van de Elbe is het gevolg van het uitdiepen van de Elbe (waardoor Hamburg voor grotere schepen bereikbaar is geworden). Door deze uitdieping stroomt er met vloed veel meer water de Elbe in. Daarmee komt ook veel meer sediment (zand) in de rivier. Dat sediment komt ook in de zijtakken terecht. Bij eb stroomt het water in de Elbe weer met relatief grote snelheid naar zee, waardoor ook veel van het aangevoerde sediment weer wordt afgevoerd. Die snelheden treden echter niet op in de zijtakken, waardoor relatief veel van het aangevoerde sediment in die zijtakken achterblijft. Hierdoor neemt niet alleen de diepgang in de vaargeul af, maar ook de breedte van de vaargeul. De veerboten kunnen niet alleen minder voertuigen meenemen, ze kunnen elkaar ook niet meer passeren in de zijtakken. Ze moeten in dieper water op elkaar wachten, waardoor de frequentie van de dienst afneemt.
Op nevenstaande foto, genomen op de heenweg, is duidelijk te zien dat de oevers van de zijtak bij Wischhafen flink zijn verzand.
WEER THUIS
dag 50 wo 07 september 2022
Wildeshausen – Tilburg 389 km
We hebben niet zo’n trek in de drukte op de Duitse autobanen, Daarom rijden we vanuit Wildeshausen binnendoor naar Meppen. Daar steken we de grens over.
Aanvankelijk hebben we in Nederland de snelweg bijna helemaal voor ons alleen, maar voorbij Meppel wordt het flink druk, en komt de ergernis opzetten. Wij rijden braaf 100 km per uur, maar daarmee zijn wij een uitzondering. Wij passeren tot aan Tilburg, afgezien van vrachtwagens, slechts 3 auto’s. Alle andere weggebruikers komen ons voorbijgereden, en vaak nog met een behoorlijk snelheidsverschil.
Na 8992 km, verdeeld over 36 etappes, zijn we weer thuis. De fietsen staan weer in de schuur, en het fietsenrek is weer ingeklapt.